De zelfstandigenaftrek is voor veel ondernemers een belangrijke aftrek dat hen motiveert te blijven ondernemen. Eens is dat van de Nederlandse overheid ook de intentie geweest, om het ondernemen te stimuleren. Omdat er vervolgens veel misbruik werd gemaakt van de zelfstandigenaftrek moet je aan een aantal criteria voldoen voordat je recht hebt op de aftrek.
Je moet ondernemer zijn
Om recht te hebben op de zelfstandigenaftrek moet je ondernemer zijn, maar wanneer ben je dat? De wet zegt, een ondernemer is: ‘de belastingplichtige voor rekening van wie een onderneming wordt gedreven en die rechtstreeks wordt verbonden voor verbintenissen betreffende die onderneming’. Hierbij betekend ‘rechtstreeks verbonden voor verbintenissen’ dat de ondernemer aansprakelijk gesteld kan worden voor aangegane verplichtingen. Met deze informatie kunnen we stellen dat een Commanditaire Vennoot in dat geval geen ondernemer is. Een Commanditaire Vennoot kan namelijk niet aansprakelijk gesteld worden voor schulden van de ondernemer. Hij kan hoogsten zijn ingebrachte vermogen kwijtraken. De eigenaar van een Eenmanszaak of de eigenaren van een VOF en een Maatschap zijn daarentegen wel ondernemer.
Het urencriterium
Naast het feit dat je ondernemer moet zijn om recht te hebben op de zelfstandigenaftrek moet je voldoen aan het urencriterium. Dit houd in dat je minimaal 1225 uur moet besteden aan jouw onderneming. Daarbij komt dat je meer dan de helft van je gewerkte uren in je onderneming gestopt moet hebben. Je hebt dus geen recht op de zelfstandigenaftrek als je bijvoorbeeld 1.400 uur in loondienst hebt gewerkt en 1.300 uur voor je onderneming. Als uitzondering hierop geld wel dat je niet aan deze eis hoeft te voldoen als je nog geen vijf jaar ondernemer bent.
Het is dus wellicht handig om je gewerkte uren bij te houden, zo kan je gemakkelijk verantwoorden dat je aan het criterium hebt voldaan op het moment dat je wordt gecontroleerd door de belastingdienst.
Ongebruikelijke samenstelling
Door de regeling dat je als ondernemer, op het moment dat je aan het urencriterium voldoet, recht hebt op de zelfstandigenaftrek werden er allerlei constructies bedacht om hier zoveel mogelijk profijt van te hebben. Zo werden er ondernemingen opgericht volgens een ongebruikelijke samenstelling. Hiermee wordt bedoelt dat bijvoorbeeld een tandarts een Vennootschap onder Firma oprichtte met zijn assistente omdat dit toevallig zijn vrouw is. Maar omdat de assistente geen kernactiviteit verricht in het bedrijf zal zij geen recht hebben op de zelfstandigenaftrek. Als zij wel tandarts activiteiten zou verrichten zou deze constructie wel worden goedgekeurd voor de zelfstandigenaftrek.